نقش داروهای دست‌ساز و عطاری‌ها، از داعیه درمان تا ظهور اعتیاد: یک بررسی توصیفی گروه موردی

دریافت: 10/7/95   پذیرش: 13/10/95 چکیده مقدمه: پژوهش اخیر، با هدف ارزیابی موارد روزافزون مراجعه مددجویان به مراکز سرپایی درمان اعتیاد انجام شده است که ادعا می‌کردند به دنبال دریافت داروهای دست‌ساز عطاری‌ها با اهداف درمانی، به آن داروها اعتیاد پیدا کرده‌اند. روش کار: مددجویان مراجع‌کننده به یک مرکزدرمانی در شهر کرج از فروردین ماه 1391 تا شهریور 1394 با سابقه مصرف کپسول‌های دست‌ساز عطاری‌ها، از نظر علت مراجعه به عطاری و سابقه قبلی اعتیاد تحت بررسی دقیق‌تر از نظر نمونه ادرار و نمونه داروی مورد نظر جهت شناسایی کیفی ترکیبات مورفین، متادون، مت امفتامین، ترامادول و کانابینویید با استفاده از تست نواری پنجگانه قرار گرفتند. یافته‌ها: از مجموع 182 مراجعی که طی این مدت جهت درمان سوء‌مصرف مواد به این مرکز مراجعه نمودند، 69 نفر(4 زن و 65 مرد) اذعان داشتند که اخیرا در حال مصرف داروهایی دست‌ساز از عطاری با اهداف مختلف بوده‌اند. بررسی کیفی نمونه‌های ادرار نشان‌دهنده وجود ترامادول در (93%) 64 نفر، ترکیبات مورفین در(16%) 11 نفر، مت امفتامین در (8%) 6 نفر، متادون در (4%) 3 نفر و کانابینویید در (3%) 2 نفر و بررسی شیمیایی داروها مؤید وجود ترکیبات شیمیایی ترامادول در (97%) 67 و متادون در (3%)2 محلول این قرص‌ها بوده است. نتیجه‌گیری: داروهای دست‌سازی که در عطاری‌ها جهت درمان اعتیاد و سایر مشکلات طبی عرضه شده، حاوی ترکیبات شیمیایی ترامادول و در مواردی متادون بوده که باعث تشدید وضعیت اعتیاد و حتی بروز موارد اعتیاد در مراجعین سالم شده است. گل‌واژگان: عطاری‌ها، داروهای دست‌ساز، درمان اعتیاد، ترامادول